W naszym środowisku są wszechobecne pestycydy stosowane m.in. do ochrony pól uprawnych, czy też lasów przed szkodnikami i chorobami. Ich stosowanie sprawia, że coraz trudniej o pożytki dla owadów zapylających. Związki te trafiają nie tylko do pszczelich produktów, ale również do naszej żywności. Można powiedzieć, że zatruwamy środowisko oraz siebie samych na własne życzenie, bez świadomości o zagrożeniach.

Trudno jest żyć w takim środowisku. Najgroźniejsze są nieprzemyślane i krótkowzroczne działania człowieka nastawione głównie na natychmiastowy zysk. Najbardziej drastycznym przykładem jest inwazja roztocza Varroa destructor, który od lat 50-tych ubiegłego wieku stanowi największe zagrożenie dla pszczelarstwa na świecie. Pasożyt ten odżywia się hemolimfą pszczół – dorosłych i larw.

W Polsce pasożyt ten został odkryty na przełomie lat ’70 i ’90 ubiegłego wieku. Roztocza te początkowo pasożytowały na pszczole wschodniej (Apis cerana) nie powodując większych strat. Ten gatunek pszczoły zdążył bowiem wykształcić system obronny w postaci mechanizmów ograniczających rozwój pasożyta. Człowiek, odkąd zaczął uprawę roślin, dużą wagę przykłada do szybkiego i możliwie trwałego sposobu pozbycia się pasożytów.

Wraz z rozwojem środków ochrony roślin zaczął używać m.in. pestycydów. Obecnie pestycydy nowej generacji z grupy neonikotynoidów, zawierają substancje czynne z grupy chloronikotynyli. Ich działanie powodują u pszczół zaburzenia w mechanizmach mózgowych, jak uczenie się, zapamiętywanie, zaburzenia w koordynacji lotu czy błądzenie. Jednak same środki chemiczne nie są największym zagrożeniem. W połączeniu z nieumiejętnym korzystaniem, skutki ich stosowania mogą być o wiele groźniejsze.

Corocznie w Polsce na skutek niewłaściwie przeprowadzanej ochrony roślin zatruwanych jest od 50 000 do 200 000 pszczelich rodzin.

Pszczoły najczęściej są zatruwane gdy pestycydy stosuje się:

• w czasie kwitnienia drzew owocowych w sadach,
• w okresie kwitnienia mniszka lekarskiego,
• podczas kwitnienia plantacji rzepaku,
• w trakcie stosowania środków ochrony roślin na kwitnące chwasty w uprawach ziemniaków czy zbóż,
• podczas kwitnienia plantacji malin.

Zatrucia pszczół środkami ochrony roślin to:

• silne osłabienie bądź likwidacja całych rodzin pszczelich,
• skażenie nektaru, pyłku i wosku,
• ograniczenie lub brak produkcji miodu.

Ponoszone dodatkowe nakłady finansowe na ratowanie podtrutych rodzin to ogromne koszty odtwarzania pierwotnego stanu rodzin pszczelich.